W jądrze komórkowym zawarty jest kwas nukleinowy.
Istnieją 2 jego rodzaje:
- deoksyrybonukleinowy (DNA - występuje u zwierząt, wirusów, grzybów, bakterii),
- rybonukleinowy (RNA - występuje u roślin, bakterii, wirusów),
Każdy kwas jest zbudowany z nukleotydów. Połączone nukleotydy tworzą nić polinukleotydową (proste, bo poli tzn. wiele, czyli nić wielonukleotydowa). Tworzy się więc polimer, a każdy polimer jest złożony z monomerów (tutaj są nimi nukleotydy). Występujące tam wiązanie to w. fosfodwuestrowe (reszta fosforanowa łączy dwa sąsiednie cukry).
[obrazek 1 nici kwasu dna - dorzucę]
W DNA i RNA występują 4 rodzaje nukleotydów, które różnią się zasadą azotową.
Nukleotyd zbudowany jest więc tak:
[zasada azotowa]---[pentoza(cukier)]---[reszta fosforanowa P]
W DNA cukrem jest deoksyryboza a w RNA cukrem jest ryboza. Nukleotyd wygląda więc tak:
DNA:
[zasada azotowa]---[deoksyryboza]---[reszta fosforanowa P]
RNA:
[zasada azotowa]---[ryboza]---[reszta fosforanowa P]
przy czym zasady azotowe mogą być różne (A,T,C lub G). Jest to tylko ogólna budowa nukleotydu.
Zasady azotowe w kwasach nukleinowych:
- guanina G,
- cytozyna C,
- adenina A,
- tymina T,
Nukleotyd to zasada azotowa + cukier + reszta fosforanowa.
Natomiast jest jeszcze nukleozyd = zasada azotowa + cukier.
Przypomnę jeszcze, że te pojęcia mogą Ci się mylić z nukleoidem, który występuje u bakterii.
Nukleoid jest to centrum komórki bakteryjnej wypełnione pozwijanym kwasem DNA (jeśli mówimy o nim jako o jądrze). Jeśli mówimy o nim jako o chromosomie, nazywamy je genoforem.
Czyli od razu rozpisz sobie te trzy pojęcia: nukleotyd, nukleozyd i nukleoid.
Zasady azotowe mają budowę pierścieniową:
A, G -> zasady purynowe, tzw. puryny, mają 2 pierścienie,
C, T -> zasady pirymidowe, tzw. pirydyny, mają 1 pierścień,
RNA jest tylko jednoniciowy!
